استفاده از روغن در پخت‌وپز، تنها به طعم غذا مربوط نمی‌شود؛ بلکه ارتباط مستقیمی با سلامت بدن، عملکرد دستگاه گوارش، قلب و عروق و حتی جذب ویتامین‌ها دارد. بسیاری از ما هنگام خرید روغن، فقط به نام آن توجه می‌کنیم و گاهی از یک نوع روغن برای همه غذاها استفاده می‌کنیم؛ در حالی‌که هر روغنی کاربرد خاص خود را دارد و استفاده نادرست از آن می‌تواند خواص تغذیه‌ای غذا را از بین ببرد یا حتی ضرر داشته باشد.
در این مقاله در مانیاد فود، به شما کمک می‌کنیم تا بدانید برای سرخ‌کردن، پخت خورشت، تهیه سالاد، غذاهای رژیمی یا سنتی ایرانی، چه روغنی مناسب‌تر است. همچنین مزایا، مضرات و نحوه استفاده صحیح هر روغن را بررسی می‌کنیم تا با آگاهی کامل، انتخاب کنید.
تفاوت روغن‌ها در چیست؟
قبل از اینکه وارد بحث کاربرد هر روغن شویم، ابتدا باید بفهمیم چرا روغن‌ها با هم متفاوت‌اند. تفاوت اصلی به عوامل زیر برمی‌گردد:
۱. نوع اسیدهای چرب
روغن‌ها حاوی ترکیبی از چربی‌های اشباع، غیراشباع یگانه (مانند امگا ۹)، و چندگانه (مانند امگا ۳ و ۶) هستند. نسبت این اسیدها، ویژگی‌های سلامت‌بخش روغن را مشخص می‌کند.
۲. نقطه دود
نقطه دود دمایی است که در آن روغن شروع به تجزیه می‌کند و دود از خود متصاعد می‌سازد. اگر روغن به این دما برسد، ترکیبات مضر و حتی سرطان‌زا در آن ایجاد می‌شود. روغن‌های مناسب سرخ‌کردن، باید نقطه دود بالایی داشته باشند.
۳. فرایند تصفیه یا خام بودن
روغن‌های تصفیه‌شده معمولاً برای پخت‌وپز با حرارت بالا مناسب‌ترند، چون مقاومت بیشتری دارند. اما روغن‌های خام یا بکر (مثل روغن زیتون فرابکر) بیشتر برای غذاهای سرد یا پخت ملایم مناسب هستند.
روغن مناسب برای سرخ‌کردن
ویژگی‌های لازم: نقطه دود بالا، پایداری حرارتی، بی‌بو و بی‌طعم
✅ روغن آفتابگردان مخصوص سرخ‌کردن
-
نقطه دود: حدود ۲۳۰ درجه سانتی‌گراد
-
مزیت: سبک، بدون طعم خاص، مناسب سرخ‌کردن سبک تا عمیق
-
نکته: حاوی امگا ۶ است که باید در مصرف آن تعادل رعایت شود.
✅ روغن کانولا تصفیه‌شده
-
نقطه دود: حدود ۲۰۰ تا ۲۲۰ درجه
-
مزیت: نسبت متعادل امگا ۳ و ۶، کم‌چرب و سبک
-
نکته: برای سرخ‌کردن ملایم و استفاده روزمره عالی است.
❌ روغن زیتون فرابکر برای سرخ‌کردن مناسب نیست
زیرا نقطه دود پایینی دارد و در حرارت بالا می‌سوزد و ترکیبات مفیدش از بین می‌رود.
روغن مناسب برای پخت خورشت و غذاهای ایرانی
✅ روغن کنجد تصفیه‌شده
-
نقطه دود: ۲۱۰ تا ۲۳۰ درجه
-
ویژگی: عطر ملایم، مقاوم به حرارت، غنی از آنتی‌اکسیدان
-
کاربرد: مناسب برای خورشت، برنج، قیمه، قورمه و پلوهای ایرانی
✅ روغن کانولا
به دلیل طعم ملایم و ساختار متعادل، انتخاب مناسبی برای انواع غذاهای پختنی است. به‌ویژه اگر دنبال سبک زندگی سالم هستید.
روغن مناسب برای سالاد و غذاهای سرد
✅ روغن زیتون فرابکر
-
مناسب برای: سالاد، پیش‌غذا، دیپ، روی غذاهای گرم پس از پخت
-
ویژگی: سرشار از پلی‌فنول، ضد التهاب، کاهش‌دهنده کلسترول بد
-
نکته: نباید حرارت ببیند؛ در غیر این صورت خواصش از بین می‌رود.
✅ روغن هسته انگور
-
طعم: بسیار ملایم، تقریباً بدون بو
-
ویژگی: سبک و مناسب برای سالاد یا حتی ماساژ
-
مزیت: سرشار از آنتی‌اکسیدان و ویتامین E
روغن مناسب برای رژیم غذایی و تغذیه سالم
✅ روغن زیتون، کانولا، و کتان
افرادی که به دنبال چربی‌های سالم هستند، باید سراغ روغن‌هایی با امگا ۳ و ۹ بالا بروند. روغن زیتون فرابکر و کانولا از این نظر فوق‌العاده‌اند. روغن کتان نیز برای سالاد انتخابی عالی‌ست، البته نباید حرارت ببیند.
روغن مناسب برای غذای کودک
✅ روغن آفتابگردان و کانولا با پایه تصفیه‌شده و بدون افزودنی
این روغن‌ها سبک، بدون بو، و بدون افزودنی‌های مضر هستند. حتماً از برندهای مطمئن خریداری شود که خالص و بهداشتی تولید می‌شوند.
روغن مناسب برای گیاهخواران و وگان‌ها
گیاهخواران معمولاً به دنبال روغن‌هایی هستند که منبع گیاهی داشته و از فرآیندهای غیرشیمیایی عبور کرده باشند. روغن زیتون، کنجد، و روغن نارگیل (در برخی رژیم‌ها) بسیار پرطرفدارند.
| نوع روغن | کاربرد اصلی | نقطه دود تقریبی | ویژگی‌ها |
|---|---|---|---|
| زیتون فرابکر | سالاد و غذاهای سرد | ۱۶۰–۱۹۰ درجه | مغذی، سرشار از پلی‌فنول |
| آفتابگردان مخصوص سرخ‌کردن | سرخ‌کردن | ۲۳۰ درجه | بی‌بو، سبک |
| کانولا | سرخ‌کردن ملایم، پخت‌وپز | ۲۰۰–۲۲۰ درجه | امگا ۳ بالا، سبک |
| کنجد | خورشت، پخت ایرانی | ۲۱۰–۲۳۰ درجه | عطر ملایم، مقاوم |
| هسته انگور | سالاد | ۲۰۰ درجه | ملایم و سبک |
اشتباهات رایج در استفاده از روغن‌ها
-
استفاده از روغن زیتون برای سرخ‌کردن عمیق
-
استفاده از روغن سرخ‌کردنی در سالاد
-
نگهداری روغن در بطری شفاف یا کنار گاز
-
استفاده مجدد از روغن سوخته
-
توجه نکردن به نقطه دود روغن در پخت غذاهای مختلف
🟩 چرا روغن‌های مانیاد فود را انتخاب کنیم؟
فروشگاه تخصصی مانیاد فود، با ارائه روغن‌های پرس سرد و بدون افزودنی، این امکان را برای مصرف‌کنندگان فراهم کرده تا برای هر نوع غذای خود، روغنی مناسب و باکیفیت تهیه کنند. از روغن زیتون فرابکر مخصوص سالاد گرفته تا روغن آفتابگردان مخصوص سرخ‌کردن، تمام محصولات مانیاد فود با نظارت کامل بهداشتی، بسته‌بندی حرفه‌ای و دقت بالا در انتخاب دانه‌های اولیه تولید می‌شوند. اگر به طعم، سلامت و اصالت اهمیت می‌دهید، همین حالا سفارش خود را ثبت کنید.
بیشتر بخوانید
روغن‌های پرس سرد چیستند و چرا بهترین گزینه برای سلامتی شما هستند؟
نتیجه‌گیری
استفاده از روغن مناسب برای هر نوع غذا، تنها یک انتخاب هوشمندانه نیست، بلکه یک تصمیم حیاتی برای سلامت بدن شماست. با شناخت ویژگی‌های هر روغن و تطبیق آن با نوع مصرف، می‌توانید هم از طعم غذا لذت ببرید و هم از سلامت بدن خود محافظت کنید.
پس از این به بعد، به‌جای یک روغن برای همه‌چیز، چند روغن مخصوص برای کاربردهای مختلف در خانه داشته باشید.
