روغن هسته زیتون، که به آن روغن دانه زیتون نیز گفته می‌شود، در بسیاری از فرهنگ‌ها و کشورها از دیرباز به عنوان یک منبع طبیعی برای استخراج روغن زیتون استفاده می‌شود. در حال حاضر، بسیاری از مردم به فواید سلامتی این روغن و خواص آن پی برده‌اند. روغن هسته زیتون به‌ویژه در رژیم غذایی مدیترانه‌ای شناخته شده است و به دلیل خواص متعدد خود از جمله مزایای قلبی، ضدالتهابی و ضدسرطانی مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله در مانیاد فود، به بررسی خواص روغن هسته زیتون و کاربردهای آن در زمینه‌های مختلف خواهیم پرداخت.
1. روغن هسته زیتون چیست؟
روغن هسته زیتون یا روغن دانه زیتون، قسمت مرکزی میوه زیتون است که در هنگام فرآیند استخراج روغن زیتون از میوه جدا می‌شود. این روغن‌ها دارای ترکیبات ارزشمندی هستند که به‌ویژه برای تولید روغن زیتون و همچنین به‌عنوان یک مکمل غذایی و دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرند. هسته زیتون نسبت به خود میوه، غلظت بالاتری از مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان‌ها را داراست. این روغن‌ها حاوی ترکیبات مفیدی همچون پلی‌فنول‌ها، اسیدهای چرب غیراشباع و مواد معدنی ضروری هستند که تأثیرات قابل توجهی بر سلامت دارند.
2. خواص روغن هسته زیتون برای سلامت انسان
الف) خواص ضد التهابی
روغن هسته زیتون حاوی ترکیبات ضد التهابی قوی است که می‌تواند به کاهش التهابات مزمن در بدن کمک کند. التهاب مزمن یکی از علل اصلی بسیاری از بیماری‌ها مانند بیماری‌های قلبی، دیابت و بیماری‌های مفصلی است. تحقیقات نشان داده‌اند که پلی‌فنول‌های موجود در روغن هسته زیتون می‌توانند فعالیت‌های التهابی را در بدن کاهش دهند. مصرف منظم این روغن می‌تواند به کاهش علائم التهابی مانند درد مفاصل و ورم کمک کند.
ب) حمایت از سلامت قلب و عروق
روغن هسته زیتون به عنوان یک منبع غنی از اسیدهای چرب غیراشباع شناخته می‌شود که برای سلامت قلب مفید هستند. این اسیدهای چرب به تنظیم سطح کلسترول خون کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهند. روغن هسته زیتون به دلیل داشتن ترکیبات آنتی‌اکسیدانی، قادر است از آسیب رادیکال‌های آزاد به رگ‌های خونی جلوگیری کرده و به حفظ سلامت قلب کمک کند. بسیاری از پژوهش‌ها نشان داده‌اند که مصرف روغن هسته زیتون به‌ویژه در رژیم غذایی مدیترانه‌ای می‌تواند موجب کاهش فشار خون و کاهش خطر سکته مغزی شود.
ج) خواص ضد سرطانی
ترکیبات موجود در روغن هسته زیتون، از جمله پلی‌فنول‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها، می‌توانند به محافظت از بدن در برابر سرطان کمک کنند. این ترکیبات با کاهش رشد سلول‌های سرطانی و جلوگیری از انتشار رادیکال‌های آزاد در بدن، نقش مهمی در پیشگیری از انواع سرطان‌ها دارند. تحقیقات متعدد نشان داده‌اند که مصرف روغن هسته زیتون به‌ویژه در کسانی که در معرض خطر سرطان‌های سینه و روده قرار دارند، می‌تواند تأثیرات مثبتی در پیشگیری از این بیماری‌ها داشته باشد.
د) بهبود عملکرد گوارش
روغن هسته زیتون به دلیل خواص ضد التهابی و ضدباکتریایی، می‌تواند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کند. این روغن می‌تواند به تسکین زخم‌های معده و مشکلات گوارشی مانند سوء هاضمه، یبوست و التهاب روده‌ها کمک کند. روغن هسته زیتون حاوی اسیدهای چرب تک‌غیراشباع است که می‌توانند عملکرد دستگاه گوارش را بهبود بخشند و از بروز مشکلات گوارشی جلوگیری کنند.
هـ) کنترل دیابت و بهبود حساسیت به انسولین
روغن هسته زیتون همچنین می‌تواند در کنترل دیابت نوع 2 موثر باشد. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف روغن هسته زیتون می‌تواند به بهبود حساسیت به انسولین کمک کرده و در نتیجه سطح قند خون را در افراد مبتلا به دیابت کنترل کند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این روغن از آسیب به سلول‌های پانکراس که وظیفه تولید انسولین را دارند جلوگیری کرده و باعث می‌شود تا بدن به‌طور مؤثرتری از انسولین استفاده کند.
و) حفظ سلامت پوست و مو
روغن هسته زیتون به عنوان یک ماده طبیعی مرطوب‌کننده، می‌تواند به حفظ رطوبت پوست کمک کند. این روغن با داشتن اسیدهای چرب ضروری، می‌تواند باعث تقویت سلول‌های پوست شده و از پیری زودرس جلوگیری کند. همچنین، استفاده از روغن هسته زیتون در درمان مشکلات پوست مانند آکنه، اگزما و خشکی پوست مؤثر است. این روغن همچنین به تقویت موها کمک می‌کند، شادابی و درخشندگی موها را افزایش داده و از ریزش مو جلوگیری می‌کند.
3. کاربردهای روغن هسته زیتون در صنایع مختلف
الف) در صنایع آرایشی و بهداشتی
به دلیل خواص مرطوب‌کنندگی و ضد التهابی، روغن هسته زیتون در بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. این روغن به عنوان یک عامل طبیعی در کرم‌ها و لوسیون‌ها برای حفظ رطوبت پوست و ترمیم آن به کار می‌رود. همچنین، روغن هسته زیتون در ساخت شامپوها و نرم‌کننده‌ها برای تقویت مو و جلوگیری از خشکی پوست و مو استفاده می‌شود.
ب) در صنایع غذایی
روغن هسته زیتون به‌ویژه در تهیه غذاهای سالم و طبیعی بسیار محبوب است. این روغن علاوه بر خواص بی‌نظیر سلامتی که دارد، طعم دلپذیری به غذاها می‌بخشد و در سالادها، سس‌ها، و حتی پخت‌وپز استفاده می‌شود. همچنین، روغن هسته زیتون در برخی از موارد برای تولید پودر هسته زیتون یا عصاره هسته زیتون در محصولات غذایی و مکمل‌های تغذیه‌ای به کار می‌رود.
4. روش‌های استخراج روغن از هسته زیتون
روغن هسته زیتون از طریق فرآیندهای مختلف استخراج می‌شود. روش‌های معمول استخراج روغن از هسته زیتون شامل روش‌های مکانیکی (فشار سرد) و روش‌های شیمیایی (با استفاده از حلال‌ها) است. در فرآیند فشار سرد، هسته‌ها تحت فشار قرار می‌گیرند تا روغن بدون آسیب به ترکیبات طبیعی آن استخراج شود. این روش یکی از سالم‌ترین و طبیعی‌ترین روش‌های استخراج روغن است و باعث حفظ خواص مفید روغن می‌شود.
5. ملاحظات و هشدارها
در حالی که روغن هسته زیتون برای بسیاری از افراد مفید است، مصرف آن‌ها باید به‌صورت متعادل باشد. استفاده بیش از حد از روغن هسته زیتون ممکن است باعث افزایش وزن شود زیرا این روغن دارای کالری بالایی است. همچنین، برای افرادی که به زیتون یا روغن آن حساسیت دارند، مصرف آن باید با احتیاط صورت گیرد. قبل از استفاده از این روغن برای درمان مشکلات خاص پزشکی، مشاوره با پزشک توصیه می‌شود.
بیشتر بخوانید
چگونه روغن‌های اصل را از تقلبی تشخیص دهیم؟ راهنمای خرید روغن طبیعی با کیفیت
نتیجه‌گیری
روغن هسته زیتون یک منبع طبیعی غنی از مواد مغذی است که فواید متعددی برای سلامت انسان دارد. از خواص ضد التهابی گرفته تا حفاظت از سلامت قلب و پیشگیری از سرطان، این روغن‌ها می‌توانند تأثیرات مثبتی بر بدن داشته باشند. همچنین، روغن هسته زیتون در صنایع آرایشی، بهداشتی و غذایی کاربردهای متنوعی دارد. با این حال، برای بهره‌برداری بهینه از خواص این روغن، توصیه می‌شود که مصرف آن به‌صورت معتدل و در چارچوب رژیم غذایی سالم باشد
